Voor Marco van Basten even geen voetbal

Een tijdje geleden las ik in de krant dat Marco van Basten in goed overleg met het bestuur van voetbalclub AZ een paar weken niet zou werken en een belangrijke wedstrijd over zou slaan. Hij voelde zich niet zo fit. Van Basten neemt rust om zo minder last te hebben van hartkloppingen. In het krantenartikel stond ter verklaring dat de vader van Marco deze zomer was overleden. Hoewel hartkloppingen diverse oorzaken kan hebben, kan ik me voorstellen dat het te maken heeft met de periode van overlijden en rouw.
En eerlijk gezegd, hoe naar en verdrietig dit voor Van Basten ook is, ik was eigenlijk wel blij met dit bericht. Het laat zien dat we geen machine zijn, dat werk en privé niet altijd te scheiden zijn. Een overlijden van iemand die je lief en dierbaar is, hakt erin. Het verwerken van rouw en verdriet heeft tijd nodig. Ook als je Marco van Basten bent.
Vroeger dachten we dat de rouw strikte fases kende. Eerst de fase van shock en ongeloof. Je kunt het gewoonweg niet bevatten. Deze duurt enkele uren tot enkele dagen.
De volgende fase is de fase van ontkenning. Bij een scheiding of overlijden verwacht je dat de ander elk moment terug zal komen, dat deze er nog is, dat het een boze droom is. De volgende fase duurt het langst en is het moeilijkst, die van depressie en radeloosheid. Mensen kunnen apathisch worden en alle belangstelling voor het leven verliezen. Het is hun niets meer waard zonder de ander. De glans van het leven verdwijnt, waar leef je nog voor? Contacten met andere mensen kunnen minder worden, wie wil er tijden na het overlijden nog praten over de ander? Iedereen kent immers de verhalen al? Het verdriet moet nu maar eens over zijn, wordt soms gezegd, pak je leven toch op en ga toch leuke dingen doen. Door zulke opmerkingen, ook al zijn ze goed bedoeld, durven rouwenden nog nauwelijks over hun verdriet of gemis te praten, raken ze meer in zichzelf gekeerd en kunnen contacten met anderen gaan mijden. Een sociaal isolement ontstaat en juist dat hebben mensen die in rouw zijn niét nodig! In een periode van rouw moeten zij leren aanvaarden dat de ander er niet meer is. De pijn en het verdriet niet wegstoppen maar het er laten zijn, hoe zeer dit ook doet. Daarna komt de fase waarin het leven weer opgepakt wordt. Dat wordt een ánder leven omdat de ander er niet meer is. Je moet wennen aan dit leven, gaat misschien andere dingen doen. Tenslotte komt aan de rouw een eind, de overledene of ex krijgt een plaatsje in je leven, het doet minder pijn eraan te denken.
Tegenwoordig wordt gedacht dat deze fases in elkaar overlopen en ook niet precies in deze volgorde hoeven plaats te vinden. Er is geen regel hoe mensen moeten verwerken, bij de een gaat het anders dan bij de ander. Over het algemeen wordt de pijn minder en kunnen mensen na verloop van tijd hun leven weer oppakken. Dat wil niet zeggen dat het verdriet dan voor altijd weg is, soms kan het terugkomen bij gebeurtenissen of herinneringen. Dat is niet vreemd, dat hoort erbij.
Geweldig om te lezen dat het bestuur van AZ Marco van Basten rust gunt om te herstellen. Of zoals Earnest Stewart, directeur voetbalzaken, het verwoordt: “Voetbal is heel belangrijk maar een goede gezondheid staat voorop”.

Laat je niet tegen houden door ‘wat hoort’

Onlangs raakte ik in gesprek met een jonge man. Een gevierd ondernemer. Op de helft van zijn carrière, zou je kunnen zeggen. Prachtige studies gedaan, intelligent mens, aardige en warme persoonlijkheid. Maar hij was niet gelukkig. Want dit leven, op deze manier nog dertig jaar doorploeteren, hij had er geen zin in.
Een tijdje terug sprak ik een vrouw met pit, een veertigster. Een prachtige vrouw om te zien, krachtige uitstraling. Ze werkte toch zeker 60 uur in de week bij een van de grootste bedrijven in Nederland. En in een functie waar menigeen alleen van kan dromen. Ze was getrouwd en had een paar kinderen die op de basisschool zaten. En natuurlijk, als de school een moeder nodig had, dan probeerde ze alles zo te plooien dat ze van de partij kon zijn. Ze was niet gelukkig. Dit werk nog jaren op deze manier doen, ze zag het niet meer zitten.
En gisteren sprak ik een man van middelbare leeftijd. Hij vertelde me dat hij tegen zijn baas had gezegd dat ze hem wel mochten ontslaan bij de volgende reorganisatie. Hij wilde niet meer. Een super-sales-manager die niet meer wilde ‘salen’. ‘Iedereen verklaart me voor gek’, zei hij, ‘in deze tijd, op mijn leeftijd, ontslag nemen. Maar ik doe het toch. En blíj dat ik me voel!’ En waarachtig, hij straalde ervan.
Zomaar een paar voorbeelden van mensen die ik in vrij korte tijd sprak. Mensen die, als je er zo oppervlakkig tegenaan kijkt, alles hebben wat een mens maar kan denken. Een superbaan, een bijbehorend salaris, meedraaien in de top van het bedrijfsleven en met alle drie ging het thuis ook nog prima. Wat wil een mens nog meer? Zou je denken.
Ik denk dat zij niet méér wilden maar juist minder. Minder competitie, minder strijd, minder stress, minder uren. Kortom: meer balans in leven en werken.
Uiteindelijk kozen ze er alledrie voor om hun baan op te zeggen. Met hun talenten iets anders te gaan doen wat in deze fase van hun leven beter bij hen past. Zij gaven nogal wat op: hun gevierde status, hun behoorlijke inkomen, zekerheid. Ze kregen er iets voor terug: vrijheid, de mogelijkheid zich verder te ontwikkelen in een richting die ze graag wilden. Het mooie vind ik dat ze alledrie zich niet tegen lieten houden door ‘wat hoort’ en door wat ‘men’ vindt. Nee, zij kozen hun éigen weg. Ondanks alle goedbedoelde adviezen, verbazing en verbijstering van de omgeving. Dat vraagt moed en zelfvertrouwen. Maar… het kán wel!

 

Nieuwslezeres Sacha de Boer heeft lef

Vorige week maakte Sacha de Boer bekend dat ze begin mei stopt als nieuwslezeres bij het NOS-journaal. Dat sloeg bij velen in als een bom, zij is een gewaardeerde tv-persoonlijkheid. “Ik ga mijn hart volgen”, gaf ze als reden om te stoppen. Als loopbaancoach spitste ik mijn oren! Wat mooi…, wat een lef! Mooi omdat De Boer na 17 jaar nieuws lezen, kiest voor iets anders, iets waar haar hart veel sneller van gaat kloppen. Geen dagelijkse deadlines meer, maar meer tijd voor journalistiek en vooral fotografie. “Slowjournalism” zoals ze het zelf noemt. De Boer gaat straks doen waar ze goed in is en waar haar hart ligt. Ik denk dat meer mensen dat zouden moeten doen. Houdt ons werk ons niet vaak gevangen? Zitten we niet vaak vast aan het geld dat we verdienen? Het gevoel dat we niet weg kunnen, ondanks alles door moeten gaan. En wellicht hebben we het idee dat er voor ons toch geen ander werk is. Vooral in deze crisistijd. Ik zou het vastgeroeste idee graag op lossere schroeven willen zetten. De Boer geeft ons een voorbeeld: het kan anders, volg je hart! Niet zomaar, niet ondoordacht. Wel: voorbereid, wel overwogen. En dan… de stap wagen!
Het dilemma van De Boer, vertelt ze, was niet zo zeer dat ze niet wist óf ze zou stoppen, maar vooral: wanneer stop ik. Elke keer gebeurde er wel iets in het nieuws waardoor ze dacht ‘dat wil ik nog mee maken’, zoals bijvoorbeeld de a.s. troonswisseling. Uiteindelijk hakte ze de knoop door en 4 mei zal ze dus definitief stoppen.
Ik vind het getuigen van lef dat De Boer kiest voor een carrièreswitch. Immers, ze is een bekende persoon, als ze in haar nieuwe carrière succesvol is, zullen velen zeggen ‘geen kunst aan als je al bekend bent’. Doet ze het minder goed dan verwacht, dan zullen velen kritiek leveren. Kortom, ze zal het niet gauw goed kunnen doen. Ik denk dat Sacha de Boer zich hier rekenschap van heeft gegeven en desondanks haar eigen weg is gegaan. Daar word ik nu blij van! Dat mensen dúrven los te komen, dúrven hun hart te volgen, het lef hebben een nieuwe weg in te slaan. Het proberen, los van wat anderen allemaal over je te zeggen hebben. Kies!